Dit jaar viert de Belgische ULM-federatie haar veertigste verjaardag. Paul Windey, die intussen twaalf jaar de voorzittersjerp draagt, praat openhartig over zijn engagement, zijn passie en zijn ambities voor het ULM-vliegen. Maar voor we de man aan het woord laten, misschien eerst een woordje uitleg over ULM.

ULM, wat is dat precies?

ULM staat voor Ultra Light Motorluchtvaartuig. Kenmerkend voor deze toestellen is dat ze maximaal twee personen aan boord mogen hebben, in staat moeten zijn om te landen tegen een snelheid die lager is dan 65 km/u en afhankelijk van het type een maximaal toegelaten massa hebben voor het opstijgen van 472,5 kilogram.  De onderhoudsvoorschriften van deze toestellen zijn minder streng dan die voor sportvliegtuigen, de opleiding is beperkter en de kostprijs van een basistoestel (huren of kopen) is ook lager. Kortom, ULM is toegankelijker voor een breder publiek.

Hoe Paul de vliegmicrobe te pakken kreeg

“Als kind ging ik wel eens mee naar vliegshows. Overweldigd door de toestellen, de piloten, de techniekers, bouwde ik thuis in mijn slaapkamer mijn eigen vliegveldje met miniatuurtoestellen.  Toen ik op mijn tiende voor het eerst meevloog met een Cessna 150 vanop het vliegveld van Sint-Denijs-Westrem, wist ik dat ik ooit zelf zou vliegen, ooit…

Na mijn rechtenstudies stelde ik andere prioriteiten: gezin, carrière en engagement in de sociale sector. Het duurde dus nog even voor ik tijd en middelen vond om die kinderdroom te realiseren.”

De eerste en meteen ook laatste stappen met DPM

“Midden de jaren tachtig, toen ULM aan een opmars bezig was, nodigde mijn garagist Jos me uit om mee te vliegen. Hij vloog met een DPM (Gemotoriseerde Delta Vleugel), een Air Creation XP in Baisy-Thy. Dat vond ik machtig. De sfeer, de vriendschappen, de miserie met de tweetaktmotoren die geregeld tegensputterden. Er was altijd wel een reden voor een stevige après-vlucht aan de bar. Op mijn 35ste besloot ik om er eindelijk eens werk van te maken. Ik volgde een cursus en behaalde mijn brevet. Mijn eerste toestel was een Microbel, een eenzitter met Rotax 447-motor en een kleine vleugel. Met mijn brevet op zak zou ik een eerste lange navigatievlucht uitvoeren.  Opgestegen bij rustig weer, kwam ik al snel cumuluswolken tegen. Het werd een fiasco! De thermiek en de wind waren niks voor mij. Het werd meteen ook mijn laatste DPM-vlucht.”

Andere toestellen, nieuwe opportuniteiten

“Intussen vloog Jos met een autogiro. Straffer nog, hij bouwde er zelf een. Ik volgde het project van dichtbij en leerde bij elk bezoek bij. Geloof me, uitpluizen hoe een motor werkt, het was een echte openbaring voor mij als jurist. Ik was ervan overtuigd dat vliegen met een autogiro meer mijn ding zou zijn, wegens ongevoelig is voor turbulenties. Omdat autogiro’s in België niet toegelaten waren en ook een slechte reputatie hadden op gebied van veiligheid, trokken we noodgedwongen naar Frankrijk. Jos en ik volgden een opleiding tot instructeur en stichtten de Belgische vliegclub Icarus. Zo onstond mijn motivatie om me te engageren voor de Belgische ULM-federatie.

Als jurist had wetgeving weinig geheimen voor me en professioneel was ik ondertussen actief op Europees niveau. Weliswaar niet in de luchtvaart, maar ik leerde hoe de besluitvorming daar tot stand kwam. Binnen het Bestuur van de ULM-federatie had Louis Berger ook al gezien dat daar de klepel hing. Hij had mee de Europese ULM Federatie (EMF) opgericht en was al actief in Europe Airsports, de federatie van alle luchtsportfederaties in Europa. Samen met onze Franse vrienden van de FFPLUM konden we onze stempel drukken op de eerste Europese basisreglementering voor de luchtvaart in 2008 (oprichting van EASA): ULM vliegen zou géén Europees gecertificeerde vliegsport worden.  We slaagden erin om ULM-vliegen uit de handen van de Europese bureaucratie te houden en de vrijheden die in een aantal landen bestonden te behouden. Vliegen zoals in Frankrijk: toegankelijk, vrij en eigen verantwoordelijkheid in plaats van onnodige en verstikkende regeltjes, beperkingen en dure certificaties. Ik ben nog altijd fier dat ik daar mijn steentje heb kunnen bijdragen.

Zowel de techniek als het aanbod aan ULM-toestellen is intussen ook sterk geëvolueerd. In Frankrijk en Duitsland, Oostenrijk, maar nog meer in Tsjechië, Slowakije werden ULM’s ontwikkeld die veel moderner, beter uitgerust en betaalbaarder waren dan de traditionele sportvliegerij. Ook in België werden tal van initiatieven genomen: Microbel, houten schroeven Poncelet, Calypso, Lambert Mission, D-Motor, VL3, Dynali, Sonaca…” 

Missie van de voorzitter

“Onze federatie kan het verschil maken voor de evolutie van de ULM-sport. Van het avontuurlijke karakter van de pioniers evolueerden we intussen naar een discipline met degelijk opgeleide piloten met performante toestellen, zonder daarbij de spirit voor de sport te verliezen. In al die jaren is een gezonde spanning geweest tussen avontuur, kameraadschap en nostalgie van vroeger, en de evoluties op de markt en in de maatschappij. Het wereldrecord dat Zara Rutherford begin dit jaar vestigde is daar een mooi voorbeeld van. Deze jonge pilote vloog rond de aardbol met een ULM.

Veiligheid en aanpassing van de opleiding aan de vereisten van de nieuwe toestellen zijn de twee speerpunten van onze federatie.  We staan onze leden bij op tal van vlakken. Ze krijgen hulp voor het behalen van hun vergunning of in orde brengen van technische dossiers. We organiseren events en informeren hen via ons ledenblad. Onze federatie zit mee aan de onderhandelingstafel voor het nieuwe Koninklijk Besluit. Allemaal zaken die door onze leden gewaardeerd worden en die er ook voor zorgen dat onze federatie jaar na jaar groeit. Inmiddels tellen we meer dan duizend leden.”

Op naar een nieuwe ULM-reglementering

“De reglementering van 1999 is achterhaald, en moet zich ook afstemmen op de Europese regels en ontwikkelingen. De nieuwe Directeur-Generaal op DGLV, Koen Milis, heeft dat goed begrepen. Hij heeft er samen met zijn team, onder leiding van Tim Rimez, zijn schouders onder gezet. Als federatie krijgen we de kans om hieraan op een open en constructieve manier mee te werken. We hebben een gemeenschappelijke visie ontwikkeld en hopen nu dat de teksten dit zullen vertalen in een duidelijke en klare ULM-wetgeving. Voor het eerst zullen autogiro’s en ULM-helikopters kunnen ingeschreven worden in België. Maar we moeten ook waakzaam zijn. De dronewereld eist intussen een deel van het luchtruim op. Drones en bemande luchtvaart samen veilig laten vliegen: dat wordt pas een uitdaging! Als we niet opletten nemen die onze plaats in.  Vandaar mijn oproep aan alle vliegsportfederaties: laat ons samen er onze schouders onder zetten. We hebben bewezen dat deze strategie werkt tijdens de Covidperiode.”

De nieuwe carrière van de voorzitter

“Ondertussen ben ik al een tijdje een 65-plusser. Het voordeel is dat ik mijn kennis nog steeds kan blijven inzetten ten dienste van de federatie. Ik ben fier dat onze ULM-piloten nu erkend worden als volwaardige vliegers. Ik blijf me engageren, maar wil nu ook meer tijd hebben voor mijn passie voor het vliegen. Het is nu eindelijk tijd om mijn PPL-opleiding af te werken en nog meer te genieten van mijn huis en toestel op het Airparc van Verchocq,  het vliegparadijs waar ik zo graag ben. Ik nodig er mijn familie en vrienden uit, deel een stukje hemel met hen en laat hen proeven van het vliegplezier. Wie weet kan ik de vliegmicrobe wel doorgeven aan mijn kleinkinderen?

En sinds kort heb ik mezelf ook omgeschoold: van jurist-ambtenaar tot kersverse ondernemer in IT-oplossingen voor de vliegwereld.  Samen met vijf andere piloten zetten we SafeSky in de markt. We willen van het luchtruim de veiligste plaats op aarde maken. Met onze ontwikkelingen zijn we aardig op weg om dit te realiseren. Voor mij een uitdaging om me jong te houden.”