De Sabena-vlucht New York – Brussel van 15 februari 1961 is niet voor de helft gevuld: van de 128 stoelen zijn er 61 bezet. Elf bemanningsleden verzorgen de vlucht en service aan boord van de nieuwe Boeing 707. De sfeer is echter opperbest, achttien leden van de Amerikaanse kunstschaatsploeg maken zich stilaan klaar voor de overstap op Zaventem richting Praag. Daar zullen ze de stars-and-stripes verdedigen op het wereldkampioenschap.
Foto: Net voor ze in New York aan boord van Sabena-vlucht SN548 stappen, poseren de negentien leden van de Amerikaanse kunstschaatsploeg aan de trap van de OO-SJB. De 16-jarige Laurie Owen, die het bordje vasthoudt, is Amerika’s voornaamste medaillehoop op de kampioenschappen in Praag.
Gezagvoerder Louis ‘Boum’ Lambrecht (zijn bijnaam kreeg hij als militair piloot, hij is afkomstig uit Boom) stuurt de Boeing Jet Intercontinental OO-SJB over de Belgische kust richting Brussel. Boven Vlaams-Brabant zet hij koers richting Antwerpen, om ten zuiden van de stad te keren en vervolgens de landingsbaan aan te vliegen.
Voor airhostess Jacqueline Rombaut zit de lange vlucht er bijna op. Mede dankzij haar inzet tijdens de evacuatie van Congo acht maanden ervoor, had zij promotie gemaakt en vliegt ze nu trans-Atlantisch met Sabena’s paradepaard. ‘Ik ben nogal ongerust van nature’, vertelt haar zus in 2019. ‘Dus ik bel naar Sabena met de vraag of de vlucht van New York al geland is. Daar vertellen ze me dat het toestel met de manoeuvres bezig is.’
Maar die manoeuvres lopen niet zoals het hoort. Zoals steeds wanneer zo’n fraaie luchtreus met uitgeklapte wielen de piste nadert, kijken heel wat luchthavenbezoekers met verwondering naar het schouwspel, dat plots een andere wending krijgt. Zo’n negentig meter boven het beton geeft de piloot vol gas voor een doorstart. De vier motoren spuwen donkergrijze rook, de Boeing richt de neus in de lucht, hangt schuin en draait naar het oosten, in de richting van Steenokkerzeel. Ooggetuigen merken hoe de machine op zo’n 1500 meter driemaal in het rond cirkelt, de neus meermaals in de lucht helt, hoe de motoren een aantal keren bulderen. Om plots de neus naar omlaag te richten en in het dorpje Berg in een witloofveld te slaan.
Foto: Berg, 15 februari 1961. Het staartvlak en het landingsgestel zijn de enige herkenbare stukken.
De hulpdiensten spoeden zich in de richting van de zwarte rookkolom. Als bij wonder is geen enkele woning getroffen, maar de aanblik is verschrikkelijk. Het is Aswoensdag, en de zoete geur van kerosine vermengt zich met die van verbrand metaal en kunststof. De brandweer richt de spuiten op de kraters, waaruit nog vlammen slaan. Stoffelijke resten, de meeste gruwelijk verminkt, geven aan dat hier geen overlevenden zijn. Die dag sterven in Berg 73 mensen: naast de passagiers en bemanningsleden ook één jongeman die op het veld aan het werk was.[i] Ze worden naar een haastig ingericht mortuarium op de luchthaven gebracht. De ramp is wereldnieuws, ook in de Verenigde Staten, waar het verlies van het veelbelovende kunstschaatsteam een diepe indruk nalaat.
Vliegtuigfabrikant Boeing wil weten wat hier precies gebeurd is. De OO-SJB is wereldwijd de vierde 707 in nog geen twee jaar tijd die blijkbaar stuurloos te pletter stort. De Belgische onderzoekers verzamelen de brokstukken, maar het enige herkenbare onderdeel is de staart, die boven op de in elkaar gedrukte romp ligt. Met grote kranen poogt men de cockpit uit de bodem te trekken. Zo wordt ook de cockpitbemanning geborgen. Naar verluidt dragen de piloten speciale handschoenen. Het is een aanwijzing dat er problemen waren met het zogenaamde trimmen, waarbij de bemanning ervoor zorgt dat het vliegtuig bij een bepaalde snelheid een constante neusstand houdt. Het trimwiel bevindt zich naast de stuurstoel, en wordt normaliter rustig bediend. Het is echter bekend dat het bij de Boeing in uitzonderlijke omstandigheden dol kan draaien. Daarom beschikken de piloten over speciale handschoenen, die ze in geval van nood aantrekken om het snel draaiende trimwiel vast te grijpen, te doen stoppen en vervolgens de trim bij te stellen.
Onderzoek wijst op mankementen in het horizontale staartvlak. Beide piloten hebben die problemen gemerkt bij het dalen naar de piste. Ze hebben een doorstart gemaakt in de hoop de controle terug te winnen, waarna de Boeing drie cirkels heeft beschreven en is neergestort.
Wie de laatste rustplaats van stewardess Jacqueline Rombaut op de Aalsterse begraafplaats vindt, merkt op haar grafsteen een in drie cirkels gebogen ornament, dat eindigt met het silhouet van een Boeing 707 – een verwijzing naar de grootste ramp in de Belgische luchtvaartgeschiedenis.
Foto: het graf van stewardess Jacqueline Rombaut op de Aalsterse begraafplaats, met daarop de laatste bewegingen van de OO-SJB vereeuwigd (foto’s Paul Sels, coll. Georges Lecomte)
Uit: Sabena – Het turbulente verhaal van een pionier – Cynrik De Decker, Houtekiet 2019
Bronnen:
Video-interview met Gilberte Rombaut door Manu Jouret, op Aalst.tv
CLEYNHENS Kevin – Sabena 548, de laatste vlucht van Juliet Bravo, Wetteren 2011
Text box item sample content