Defensie kocht acht ultramoderne vrachtvliegtuigen van het type Airbus A400M aan om de C-130’s te vervangen. De vliegtuigen komen terecht in de Belgium-Luxembourg Binational Air Transport Unit, waar zowel Belgen als Luxemburgers zij aan zijn zullen opereren. De 15 Wing Luchttransport zal de vliegtuigen inzetten voor zowel strategische als tactische transportvluchten.
Op vrijdag 9 oktober 2020 kwam de eerste Airbus A400M ‘Atlas’ aan op de luchtmachtbasis van Melsbroek. Het was het vliegtuig met staartnummer CT-01, aangekocht door de Luxemburgers. De overige 7 toestellen werden aangekocht door de Belgische luchtmacht. Het eerste Belgische exemplaar landde op de tarmac van Melsbroek op 22 december 2020. De aankomst van de derde A400M, de CT-03, staat gepland voor maart 2021. Als alles op schema blijft, zal ons land dit jaar nog 3 toestellen kunnen verwelkomen. Begin juni komt CT-04 aan, gevolgd door CT-05 in oktober. De CT-06 wordt verwacht tegen het einde van 2021.
Ultramoderne technologie
De assemblage van de A400M, ontworpen door Airbus Military, gebeurt in Sevilla (Spanje) in de Airbus Final Assembly Line. Toen op 26 juni 2008 de eerste Atlas van de band rolde, volgde de eerste testvlucht op 11 december 2009. Het project werd opgestart ter vervanging van de verouderde C-160 Transall en C-130 Hercules van de 7 initiële luchtmachten (België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Spanje, Turkije en het Verenigd Koninkrijk) die in het project gestapt zijn, goed voor een totaal van 175 te leveren toestellen. De verschillende onderdelen van deze mastodont worden gefabriceerd doorheen Europa. Ook de Belgische luchtvaartindustrie is dankzij bedrijven zoals Sabca, Sonaca en Asco, betrokken bij de ontwikkeling en bouw van deze versatile airlifter.
In vergelijking met zijn voorganger, het graag geziene werkpaard van Defensie, de Lockheed C-130 Hercules is de Airbus A400M Atlas een volledig ander toestel. Zowel wat gedaante als technologie betreft. Het nieuwe vliegtuig is niet alleen anderhalf keer groter, zijn draagkracht is met 40 ton laadcapaciteit het dubbele van de trouwe Hercules. De vier turbopropmotoren, die twee-aan-twee in tegenovergestelde richting draaien, hebben elk een vermogen van 11.000 pk en zorgen ervoor dat de Atlas aan een kruissnelheid van 700 km/h in een ruk een afstand van 5000 km kan overbruggen. Naast zijn kolossale omvang en superkrachtige motoren is het toestel voorzien van een fly-by-wire systeem met een hypermoderne glass cockpit. De bijzondere heads-up-display en de stuurkolom die vervangen werd door een sidestick, moeten het comfort van de piloot verhogen. De plaats van de flight engineer is in de A400M niet langer voorzien, terwijl de taken die de boordtechnieker vroeger uitvoerde, opgenomen zijn in de checklist van de piloten. De cargoverantwoordelijke of loadmaster daarentegen beschikt in de Atlas over een ultramoderne loadmaster workstation vanwaar hij de cargo-ruimte helemaal kan bedienen en controleren.
Assemblage duurt ongeveer een jaar
De assemblage van een A400M neemt, vanaf de aankomst van de eerste onderdelen tot en met het uitvoeren van de eerste testvlucht, ongeveer een jaar in beslag. Na deze periode is het vliegtuig klaar om de kwaliteitscontrole van de eigenaar te ondergaan. Deze test noemt men in het militaire jargon de ‘acceptance phase’ en duurt ongeveer één maand. Adjudant-majoor Bart Vermeire van de divisie openbare aanbestedingen van het directoraat-generaal Material Resources (MRMP) bij de Belgische Luchtcomponent, is in Sevilla als National Focal Point verantwoordelijk voor de ‘quality, acceptance & delivery’ van de 8 toestellen van onze binationale vloot. De controle gebeurt op basis van het CIG of
Customer Inspection Guideline, met daarin alle te controleren punten en uit te voeren testen doorheen het complete acceptance proces. Het is pas aan het einde van deze procedure, en wanneer alle eventuele mankementen verholpen of gecompenseerd zijn, dat het toestel via het OCCAR (Organisation Conjointe de Coopération en matière d’ARmement – Organisation for Joint Armament Co-operation) door de uiteindelijke klant overgevlogen wordt. De eerste toestellen, de MSN104 of CT-01 en MSN106 of CT-02, werden in maart 2019 door Airbus in productie genomen en toch duurde het tot het najaar van 2020 alvorens de toestellen hun vlucht naar België konden maken. Ook hier stelde Covid-19 ons geduld op de proef.
Opleiding crew onder Spaanse zon
Naast de assemblage van de A400M Atlas is het Airbus Center in Sevilla ook verantwoordelijk voor de training van de piloten en techniekers. Deze opleiding bestaat uit een theoretisch en praktisch gedeelte van ongeveer drie maanden. Tijdens de vorming kunnen de techniekers en loadmasters gebruik maken van een op ware grootte nagebouwde cargo hold trainer. Voor de piloten is een full motion flight simulator beschikbaar. De eerste piloten, loadmasters en techniekers die hun opleiding in het Spaanse Sevilla in 2019 hadden afgewerkt, werden voorlopig overgeplaatst naar transporteenheden in andere landen om hun verworven vaardigheden te blijven trainen. De piloten en loadmasters reisden af naar RAF Brize Norton in het Verenigd Koninkrijk. De techniekers konden hun theoretische kennis verder omzetten in de praktijk op de vliegbasis 123 «Commandant Charles Paoli» in Orléans – Bricy. Het was dan ook deze crew die in oktober en december 2020 de eerste Airbus A400M vrachtvliegtuigen bij de constructeur in ontvangst nam, de opleveringstesten uitvoerde om de vliegtuigen vervolgens over te vliegen via Luxemburg naar België.
Bijna klaar voor het afscheid
Op dit ogenblik is de A400M Binationale Air Transport Unit onder leiding van luitenant-kolonel vlieger Denis Gochel aan het werk om alle opdrachten die voor het nieuwe vliegtuig voorzien zijn te trainen en te evalueren (OT&E – Operational Training & Evaluation), zodanig dat het smaldeel zijn initiële operationele capaciteit (IOC – Initial Operational Capability) kan behalen voor het laatste C-130 Hercules vrachtvliegtuig het Belgisch luchtruim zal verlaten.
Auteur: Jozef Vanden Broeck
Foto’s: Archief mil.be
Bart Rosselle, Michael Moors & Jozef VDB