Twee ruime kamers zijn de habitat van Geoffrey Hansez, een telg uit de familie die vandaag de oudste Belgische stoffenwinkel uitbaat. Toen Sabena crashte, dit jaar precies 20 jaar geleden, was onze verzamelaar net 21.
“De passie leek voorbestemd” begint de Luikenaar. “Wat wil je, als je haast dezelfde initialen en naam draagt als een van onze luchtvaartpioniers, Guy Hansez (1905-1978) die in 1934 met zijn de Havilland Fox Moth EE-ENC voor de eerste maal Antwerpen met Congo via de lucht verbond.”
“De passie begon heel vroeg, toen ik een rij zetels uit een afgeschreven Boeing 707, First Class, op m’n tienerkamer sleurde. M’n ouders konden er nog om lachen”. Van dan af ging Geoffrey op zoek naar alles wat met Sabena te maken heeft.
Sabenavloot
“M’n oudste stukken ? Documenten en foto’s die dateren van 1923, het jaar dat de Société Anonyme Belge d’Exploitation de la Navigation Aérienne opgericht werd.”
Bijzonder indrukwekkend is de gigantische vloot schaalmodellen die van de reisagentschappen naar Geoffreys collectie vlogen: sierlijke Caravelles, robuuste DC-3’s en Convairs… Het gaat hier dus niet om de gekende plastic-maquettes uit bouwdozen, maar om fraaie, met de hand gemaakte modellen bij gespecialiseerde producenten als het Londense Westway Models. Telkens staan ze gepresenteerd op een aluminium voet, de neus lichtjes omhoog. “De actuele Covidcrisis zet helaas een fikse domper op de passie. Gelukkig is er het internet – wat zouden we vandaag doen zonder ? Zo vond ik een maquette van een Boeing 707 op schaal 1/25 (1,8 meter lang !) die in 1958 op de Wereldtentoonstelling te kijk stond.
En wat vind je van deze 747 ?” Onze gastheer draait de schakelaar om, waarna alle lichtjes branden. Met de verlichte patrijspoortjes lijkt wel alsof de Jumbo door de donkere nacht vliegt. Als je om het model wandelt, bewonder je het opengewerkte interieur – alle zeteltjes in de verschillende reisklassen zijn precies op schaal nagebouwd. “Nogal wat verzamelaars benijden mijn maquettes van de Concorde, in Sabenakleuren. Eind jaren ’60 zette Sabena zich op de lijst van kandidaten om het supersonische toestel in te zetten, en meteen verschenen in de reisagentschappen de schaalmodellen in Sabenakleuren. Ietsje te voorbarig, bleek al snel. Met de oliecrisis, en na het afbellen van de bestelling, verdwenen deze stilletjes. Enkele exemplaren kon ik redden.”
Geen concurrentie
Net als in een modezaak hangen de blauwe blazers op kapstokken, rijen dik. De gouden galons op de mouwen verwijzen naar de functie van de vroegere eigenaar: van steward tot boordcommandant. Vanuit een donkere hoek diept de verzamelaar nog een stuk op: “De originele kepie van de bekende chief pilot Jo Van Acker. Ik bescherm die tegen het licht, want is al intussen meer dan 70 jaar oud.”
“Ik flaneer zo graag doorheen antiek- en brocantezaken. De mooiste vondsten tref ik in Vlaanderen aan, ik breng er graag m’n weekend door. En we ruilen onder elkaar. Wat zo mooi is, is dat er onder de Sabenaverzamelaars die ik ken geen concurrentie is. Er heerst een vriendschappelijke sfeer, en we scheppen er plezier in elkaars collectie aan te vullen. De commercialisering – de agentschapmodellen gaan vandaag flink geld op eBay – weten we gelukkig buiten te houden.
Maar niets gaat boven de contacten met de families van de oudgedienden. Laatst bracht ik onvergetelijke uren door met de zoon van gezagvoerder Maurice Dans die nog talloze anekdotes van z’n pa ophaalde.”
Prestigieus curiosa
In vitrinekasten en schuiven ligt een rijkdom aan curiosa. De Sabenavliegtuigen waren een gegeerd onderwerp op blikken kleurdozen. Alles is voorzien met de sierlijke “S” waarmee de maatschappij het moederland in alle hoeken van de wereld vertegenwoordigde. Serviezen, toen er nog in stijl werd gegeten en niet in wegwerpbekers. Briefopeners, speldjes, sleutelhangers, sigaretten en sigaren (er mocht nog gerookt worden aan boord !), scheermesjes, manchetknopen, ja zelfs gouden Zwitserse horloges. De naam Sabena was een mérk dat garant stond voor kwaliteit en prestige, tot in de huiskamer toe.
De maatschappij werkte aan deze status. Bij het gerenommeerd publiciteitsbureau C/Pub tekenden sterke grafici de mooiste ontwerpen. Geoffrey ontrolt er enkele: “Mijn collectie affiches, begin jaren ’50 met Arabische en Russische teksten.” Sommige zijn erg figuratief – de Afrikaan werd er graag als statig figuur weergegeven, de DC-4 boven z’n hoofd brengt de Europeanen veilig naar het continent. Andere publiciteitsposters zijn eerder abstract met warme kleurschakeringen.
Exposities
Heel soms vliegt de collectie even buiten. Enkele topstukken uit Geoffreys verzameling werden opgenomen in de Sabenatentoonstelling die in 2017 in het Atomium liep. De collectie is in goede handen, ook voor de toekomst. “Sabena maakt deel uit van m’n dagelijkse leven: ons gezin gebruikt aan tafel de bestekken en borden. En m’n kinderen vinden het zo plezierig om hun speelgoed op te bergen in de trolleys waarmee de stewardessen ooit doorheen de gangway reden. Dat subtiele geluid van die wieltjes – eenieder die veel vloog herinnert het zich.”
De passie beperkt zich niet enkel tot onze luchtvaartmaatschappij. “Toeval of niet, maar net zoals m’n naamgenoot Guy Hansez blijf ik geboeid door de automobielen en de andere mooie objecten die in de tijd van onze grootouders gefabriceerd werden. Het blijven symbolen van een land dat er niet meer is. Zo jammer dat we in deze tijd de smaak voor schoonheid lijken te verliezen.”
Auteur: Cynrik De Decker
Foto’s: Nathalie Hansez