Het luchtruim mag dan wel ruim zijn, toch heeft elke piloot al eens meegemaakt dat een ander toestel dicht in de buurt komt. Hopelijk niet te dicht? Ongevallen die verband houden met botsingen in de lucht vertegenwoordigen 3 tot 5% van alle luchtvaartongevallen in de wereld, en dat met alle soorten luchtvaartuigen.
Even terug naar 2002. Een ULM vertrekt op het vliegveld Vledderveen en vliegt boven de bosrijke omgeving van het Nederandse dorp Sellingen, in de provincie Groningen. Het vliegtuigje bevindt zich in de laagvliegzone van F-16’s. Op de luchtmachtbasis in Kleine-Brogel vertrekt een F-16 van de Belgische luchtmacht met twee piloten aan boord. Hoewel beide vliegtuigen reglementair in deze zone aanwezig zijn, komt het tot een botsing. Een piloot kan zich redden dankzij zijn schietstoel. De andere luchtmachtpiloot en ook de bestuurder van de ULM komen om het leven. Hadden de piloten van deze vliegtuigen elkaar niet gezien?
Waarom enkel voor grote jongens?
Voor de general aviation werden verschillende anti-botsing systemen ontwikkeld. Maar wie hield rekening met de piloten die zich in het luchtruim bevinden tussen 0 en 4500 Ft AGL?
De bestaande systemen zijn trouwens veel te duur voor de kleine luchtvaart, paramotors, paragliders, deltavliegers of ULM’s.
De Franse Tristan Fily is baas van een IT-bedrijf en ook ULM-piloot. Het verwondert hem dat er zo weinig info bestaat over het luchtverkeer dat zich tussen de 0 een 5000 voet bevindt. Je vliegt met een transponder Mode S, je hebt een ADS-B out… Heel goed, maar wie “ziet” je? Heb je een TCAS? Welk percentage van het verkeer wordt daadwerkelijk op je scherm weergegeven? Je vliegt in ongecontroleerd luchtruim op 3500 voet en een trage paramotor verschijnt op dezelfde hoogte voor je ogen, het is niet ondenkbaar. En denkt de zweefvlieger dat hij met zijn FLARM voor iedereen zichtbaar is? Geef toe, een samenhangend verkeersinformatiesysteem bestaat gewoon niet!
De IT’er speelt met het idee om een app te coderen. Tijdens het vliegen hebben velen tegenwoordig een smartphone of tablet mee. Deze toestellen zijn technologische juweeltjes. Ze bevatten een GPS-chip, een barometer, een hoogtemeter, een kompas en een transmissiesysteem dat toelaat om gegevens uit te wisselen via het mobiel internet. Met deze kennis in zijn achterhoofd begint Tristan samen met zijn broer Vincent de broncode op te stellen. De app krijgt uiteindelijk de naam SafeSky mee.
Belgisch-Franse samenwerking
In oktober 2020 stellen ze hun systeem voor aan 4 andere piloten: Paul Windey (voorzitter van onze ULM-federatie, piloot-instructeur autogiro en PPL in opleiding), Pierre Toussaint (ervaren ULM-piloot), Tanguy Detroz en Christophe Erkens ( beiden ook PPL- en ULM- piloten). De Belgisch-Franse samenwerking komt tot stand, want het is ieders doel om een veiliger luchtruim voor alle gebruikers te creëren. Met hun ervaringen als piloot en ondernemer willen ze SafeSky op een hoog professioneel niveau brengen dat een revolutie teweeg brengt in de algemene luchtvaart. Ze richten samen een nieuwe onderneming op en op 28 maart 2021 ging het SafeSky-avontuur van start! De app werd gelanceerd in België en in Frankrijk en kende meteen succes. De inmiddels meer dan 10.000 gebruikers dragen allen bij aan een gemeenschappelijk doel: hogere luchtveiligheid voor iedereen. Sinds 14 mei kan je de app ook downloaden in alle Europese landen, inclusief UK, Noorwegen, Zwitserland en de Balkanlanden.
SafeSky, hoe werkt het?
Download SafeSky eenvoudig op je smartphone of tablet via de Apple Store en Google Play. De app is compatibel met iOS (Apple, vanaf versie 13.0) en Android (vanaf versie 7.0). Safesky heeft geen toegang tot je accountgegevens, dat is volledig gescheiden. Er zit ook een systeem in dat robots verhindert om toegang te krijgen. Eenmaal geïnstalleerd, hoef je enkel in te stemmen met het gebruik van je locatie tijdens de vlucht. Dat kan je anoniem of herkenbaar gebruiken: via de instellingen bepaal je alles zelf. Kies je op je tablet voor split-screen, dan gebruik je SafeSky naast je vertrouwde navigatietoepassing.
Niets is eenvoudiger!
Je bepaalt zelf de weergavemodus: kaart- of radar. Als er een toestel in je buurt is zie je in radarmode in één oogopslag waar het ander verkeer zich bevindt (rechts of links, boven of onder), zodat je zo snel mogelijk in de juiste richting naar buiten kunt kijken om vliegtuigen in je buurt op te sporen. Jouw device zendt via het mobiele internet je positie door naar de SafeSky-servers en informeert je in ruil daarvoor over de positie van ander luchtverkeer: dat zijn zowel de andere SafeSky gebruikers (voorgesteld door blauwe pictogrammen), maar ook het verkeer dat gebruik maakt van ADS-B-, FLARM- en OGN-systemen (voorgesteld door zwarte pictogrammen). Het is bewezen dat een piloot die vroeg genoeg wordt gewaarschuwd voor convergerend verkeer, dat verkeer veel sneller visueel zal kunnen vinden. Zien en vermijden “See and Avoid” is een basisprincipe in het VFR-verkeer. SafeSky voegt daar een dimensie aan toe: gezien worden!
Hoe betrouwbaar is de app?
SafeSky is geen extra navigatietool. Het systeem fungeert passief: je krijgt alleen een melding als dat nodig is. Zolang er piloten vliegen zonder zich via een of ander systeem zichtbaar te maken blijft er gevaar bestaan. Vergelijk het met een auto die ’s nachts zonder koplampen rijdt. Die zie je pas als het te laat is….
Ook toestellen die enkel met een transponder mode S vliegen zijn nog niet zichtbaar in Safesky. De positiegegevens van die toestellen zitten in België bij Skeyes en zijn (nog?) niet toegankelijk. Dankzij SafeSky krijgt iedereen de mogelijkheid om de koplampen aan te steken, om te zien en gezien te worden.
SafeSky is geen gecertifieerde app. De goede werking hangt af van je eigen tablet of smartphone, satellietontvangst en van je internetverbinding. Die laatste is in België geen probleem : in heel het land is de ontvangst tot 4.500 voet bereikbaar in méér dan 90 % van het grondgebied.
Uitkijken “See and Avoid” blijft dus de eerste boodschap. Maar het helpt als SafeSky je verwittigt bij verkeer in je buurt. En mocht iedereeen SafeSky gebruiken, ADS-B (out) , of Flarm, dat zou je iedereen zien!
Hoe meer SafeSky gebruikers, hoe veiliger het luchtruim dus. Be part of the solution and join the SafeSky community!
Is SafeSky meer?
In de betalende versie ‘Early Birds’ (24,99 euro per jaar) krijg je enkele heel interessante extra’s: je kunt ‘vrienden-piloten’ uitnodigen die je dan gemakkelijk kunt volgen, je kunt hen lokaliseren en je kunt hen uitnodigen om deel uit te maken van een squadron. Alle gebruikers van je squadron krijgen eenzelfde kleur, waardoor je elkaar nog gemakkelijker kunt vinden in de lucht. Via de app kan je in de lucht zelf voorgeprogrammeerde berichten sturen naar je vrienden, bv. “contacteer me op 123.450” en via de intercomfunctie communiceer je met hen. In de loop van de zomermaanden komen daar nog extra functies bij, al blijft het hoofddoel het vermijden van botsingen!
Auteur: CO