Je bent 26, houder van drie masterdiploma’s en werkt als lead flight test engineer. Je hebt negenhonderd vlieguren op tachtig verschillende types vliegtuigen en helikopters en je bent alumnus van de National Test Pilot School. Dan ben je zonder twijfel een jong en gedreven talent met een bijzondere job. RateOne sprak met zo’n talent, Thibaut Cappuyns.
De luchtvaart en het vliegen kreeg ik bijna letterlijk met de paplepel binnen. Mijn opa en papa waren vliegtuigtechnieker bij de Luchtmacht. Mijn oom Gustaaf en mijn vader richtten in 2004 Capco Aviation op en bouwden vliegtuigen in bijberoep. Zolang ik het mij kan herinneren, stonden er bij ons altijd experimentals en ultralights in aanbouw in de garage. Vanaf een jaar of vijf leerde mijn papa mij modelvliegen. Daar waren we bijna elk weekend mee bezig. Op zeker ogenblik begon ik met competitievliegen begonnen en in 2007, 2009 en 2010 werd ik Belgisch en Europees kampioen in de Q500 Pylon Racing klasse. Na deze verrijkende periode was de volgende logische stap de bemande luchtvaart.
In 2011 begon ik bij Aero-Kiewit op ultralights te vliegen. Toen ik zestien werd, was ik de jongste piloot ooit in België met een ULM vergunning op zak. Zodra de leeftijdslimiet het toeliet, was ik dolbij om toegelaten te worden bij de Luchtcadetten van België, een burgerlijke jeugdbeweging die door Defensie wordt gesteund. Op mijn zestiende vloog ik ook daar mijn eerste solo. Samen met de 18de verjaardag kwam de grote droom om militair piloot te worden, maar die ging niet door omwille van een rugprobleem, waar ik eigenlijk nooit last van heb gehad. Dan maar Plan B. Dat was ofwel rechtstreeks voor lijnpiloot gaan door het volgen van een geïntegreerde ATPL-opleiding (Airline Transport Pilot Licence) ofwel het veilig spelen en eerst ingenieur worden om daarna eventueel nog verder te gaan als piloot. In 2012, 2013 was de markt voor lijnpiloten vrij slecht. Mijn ouders hebben mij dan ook erg gepusht om de studies van burgerlijk ingenieur aan te vatten, waar ik hen nu heel dankbaar voor ben.
Thibaut was ook lid van de Royal Belgian Air Cadets. Daar leerde hij zweefvliegen.
Met mijn middelbare studies wetenschappen-wiskunde voldeed ik aan de diplomavereisten voor een opleiding aan de Faculteit Luchtvaart- en Ruimtetechniek van de Technische Universiteit Delft (TU Delft). Om de bacheloropleiding Aerospace Engineering te mogen beginnen, moet je wel eerst een selectieproef afleggen, want voor deze opleiding, die als één van de beste en moeilijkste van Nederland geldt, hanteert men een numerus fixus van 440 studenten per jaar. De selectieproef test vooral je academische kennis, maar ook je vaardigheden en motivatie. Dat viel gelukkig allemaal goed mee.
De eerste twee jaren van de bacheloropleiding bestonden hoofdzakelijk uit een academische vorming. Het eerste semester van het derde jaar mocht ik in het kader van het Europese ERASMUS-uitwisselingsprogramma voor universiteitsstudenten een half jaar naar de internationaal gerenommeerde Franse École Nationale de l’Aviation Civile (ENAC) in Toulouse gaan. Daar studeren geeft je een aanzienlijk voordeel, zeker als je later een carrière bij bijvoorbeeld Airbus ambieert. Achteraf gezien was dat een goede keuze. In 2016 heb ik mijn bacheloropleiding succesvol afgerond met een thesis die genomineerd werd voor de Anthony Fokker Prijs van het Nederlandse Luchtvaart en Ruimtevaart Fonds.
Tijdens de masteropleiding begon ik mij te specialiseren in flight performance, vliegprestaties. Na een jaar studies, moest je een thesis of stage starten. Ik koos voor een stage in Keulen, bij EASA, het Agentschap van de Europese Unie voor de veiligheid van de luchtvaart. Daar vroeg een van mijn mentoren mij op een dag wat mijn grote droom was. Het verhaal van de Luchtcadetten en militair piloot wuifde hij weg als een standaardkeuze van alle cadetten wereldwijd. Toen ik hem vertelde dat ik liever testpiloot zou willen worden, nodigde hij mij uit voor een koffie met enkele van hun testpiloten. Die stelden voor mij bij hun testprojecten voor de certificering van lijnvliegtuigen te betrekken, wat supercool was. Op het einde van mijn stage, lieten ze mij weten dat er bij Airbus in Toulouse grote nood was aan flight test engineers en dat er een vacature voor een jaar was in het kader van de certificering van de Airbus A350, A330neo en BelugaXL. Een opportuniteit die je niet mag laten liggen. De TU Delft stond mij vlotjes een sabbatjaar toe en zo ben ik bij het Airbus Flight Test Center mogen beginnen om data die tijdens testvluchten worden vergaard te analyseren. Dat was stresserend. Je bent immers jong, het is je eerste job en je volgt vier à vijf uur durende testvluchten vanuit een indrukwekkende telemetriecontrolekamer. Uiteindelijk heb ik in dat jaar een zestal certificeringsfiches geschreven in verband met de handling qualities, de bestuurbaarheid van de Airbus A350-900 en A330-900neo.’s Avonds, na de werkuren, profiteerde ik van de gelegenheid om in verschillende Airbus simulatoren die daar stonden te vliegen, een ervaring die mij later nog goed van pas zou komen.
Niet veel later kreeg ik het voorstel om naar een research divisie van Airbus in Hamburg te gaan om een eindestudiewerk te maken. Op dat ogenblik had ik echter ook al een tijdlang contact gehad met de National Test Pilot School (NTPS) in de Verenigde Staten en net toen ik met Airbus mijn opdracht begon te bespreken, kreeg ik van de NTPS het voorstel om vanaf januari 2020 gedurende een jaar een opleiding Flight Test Engineer te volgen. Airbus was getroffen door mijn gedrevenheid om naar de NTPS te gaan en bood mij de mogelijkheid om de voorgestelde opdracht – het uittesten van de vliegeigenschappen van een vliegende vleugel – in zes maanden uit te voeren in plaats van in de gebruikelijke negen. Dat was hard werken, maar het is gelukt. Tijdens mijn verblijf in Hamburg kwam ik ook in contact met flight test engineers die er nieuwgebouwde productietoestellen uittestten. Zij boden mij de gelegenheid om aan een aantal van die testvluchten mee te werken, wat een superinteressante ervaring was.
De NTPS heeft haar thuisbasis op de Mojave Air & Space Port, op goed 150 km ten noorden van Los Angeles, Californië. Het is een instelling voor hoger onderwijs die zowel burgers als militairen tot testpiloot of vliegtestingenieur opleidt en de eerste school in haar soort die door EASA als erkende opleidingsorganisatie (Approved Training Organisation, ATO) werd gecertificeerd. Ze beschikt over een breed gamma aan vliegtuigen en helikopters, waarvan er een aantal volledig van meetinstrumenten voor testvluchten voorzien zijn.
De oorspronkelijke deal was dat ik als flight test engineer voor de school zou werken en dat ik in ruil theorielessen mocht volgen, maar meevliegen kon niet. In Mojave is het altijd blue sky en een Cessna huren kost er maar 80, 90 dollar per uur. Ik ging er dus elk weekend vliegen. Op zeker ogenblik mocht ik een student die belet was, vervangen tijdens een bezoek aan Las Vegas, waar we ILS-approaches op een Airbus vliegsimulator uitvoerden. Met mijn eerdere ervaring bij Airbus viel dat best mee. Dat ik dat goed deed, leidde er – in combinatie met het vele vliegen tijdens de weekends dat al opgevallen was – toe dat een testpiloot-instructeur aan de directie voorstelde om mij toch een volwaardige opleiding tot Flight Test Engineer te geven. Geluk hoort er soms ook bij. Vanaf dan was het deeltijds studeren en deeltijds onderzoeksprojecten uitvoeren voor het National Flight Test Institute. Van tijd tot tijd kreeg ik ook de gelegenheid om zelf als testpiloot te fungeren. Zo heb ik op alle ontwikkelingstoestellen van Cirrus mogen vliegen, een Beechcraft King Air en zelfs een Bell 212 helikopter, wat mij enorm beviel.
Mojave ligt midden in de woestijn en er is op vliegen na weinig afleiding. Mijn vrije tijd heb ik dan ook gecombineerd met een opleiding Master in Business Administration. Beide opleidingen samen volgen, was soms wel heel pittig, maar ontspanning was er ook. Waarschijnlijk heb ik zowat alle natuurparken van het westen van de Verenigde Staten vanuit de lucht gezien en een sterrenhemel boven de Sierra Nevada, waar je hier alleen maar van kan dromen.
Thibaut in de cockpit van Bell 212 N212TP van de National Test Pilot School met een Zuid-Afrikaanse instructeur.
Na acht jaar in het buitenland en een dozijn verhuizingen, wilde ik na mijn studies graag in België werken. Bij Sabena Aerospace heb ik als Young Potential een paar projecten kunnen uitvoeren, maar op de Belgische markt lijkt er gewoon onvoldoende werk op dit niveau. Momenteel geef ik op freelancebasis als Lead Flight Test Engineer les en opleiding op lichte vliegtuigen bij Euro Flight Test in Koblenz. Dat is een wereldwijde private dienstverlener op het vlak van vliegtesten en waarschijnlijk het embryo van de eerste civiele testpilotenschool in de EU met een verwachte certificering als EASA Flight Test ATO (Approved Training Organisation, Erkende Opleidingsorganisatie) in het tweede kwartaal van 2022. Ik ben bovendien ook nog altijd actief bij de Luchtcadetten, zonder twijfel een groot pluspunt voor iedereen die iets in de luchtvaart wil worden, en voer regelmatig demovluchten en ferryvluchten na onderhoud uit voor Tecnam Belgium. Daarnaast geef ik instructie ULM en zweefvliegen om een zo breed mogelijke ontwikkeling als piloot te krijgen. Een volgende doel is me verder ontwikkelen tot commercieel piloot, niet zozeer als lijnpiloot, maar eerder in de zin van het uitvoeren van zakenvluchten waarbij je redelijk snel de gelegenheid krijgt om ervaring op verschillende types op te doen.
Thibaut vliegt uiteraard ook met de toestellen van Capco, het bedrijf van zijn vader en oom. Hier in de cockpit van een nieuwe Tecnam P2010 Mark II.
Dat is zonder twijfel voltijds testpiloot worden en liefst op zoveel mogelijk verschillende vliegtuigen. Bij voorkeur zou ik mijn kennis ten dienste van bedrijven in eigen land willen stellen. Ik heb ook meegedaan aan de eerste ronde van de selectie-examens voor astronaut, maar de kans om daar te slagen lijkt mij eerder klein. Uiteindelijk ben ik nog erg jong voor dat soort profielen.
Auteur: Jos Schoofs
Foto’s: Archief Thibaut, Pieterjan Luyten
