In allerhande media worden campagnes gevoerd om burgers warm te maken voor een job bij Defensie. Maar slaan ze met de slogans ‘Werken bij Defensie’ of ‘Zin in een job bij het leger?’ de bal niet mis? Is het voldoende duidelijk bij jongeren (en hun ouders) dat je in eerste instantie kunt studeren bij het Belgisch leger, om er daarna aan de slag te gaan? Eén van de studierichtingen is onderofficier-technicus, een echt knelpuntberoep, zowel bij Defensie als op de civiele arbeidsmarkt.

Om een duidelijk beeld te krijgen over de opleiding kloppen we aan bij luitenant-kolonel Jan Roosen. Sinds 2021 bekleedt hij de functie van Commandant van het Departement Technische Vormingen (DTV) bij de Koninklijke School voor Onderofficieren (KSOO) op de campus Saffraanberg bij Sint-Truiden. Hij geeft tekst en uitleg over deze opleiding voor jongeren met een passie voor techniek en avontuur.

Toelatingsvoorwaarden

Tot de KSOO word je niet zomaar toegelaten. Je moet over een diploma algemeen of technisch secundair onderwijs beschikken en vooraf slagen voor een aantal tests. Een goede militair moet immers over een uitstekende medische, fysieke en karakteriële conditie beschikken. Om een technische opleiding aan te mogen vatten, moet je bovendien een Proef Schoolse Kennis (PSK) afleggen, waarmee je kennis wiskunde wordt geëvalueerd. Geen nood als je van een niet-wiskundige of niet-wetenschappelijke richting komt. Je kan dan een twaalf weken durende voorbereidende opleiding Voorbereidende Divisie Techniek (VD Tech) volgen om wat meer wetenschappelijke bagage op het vlak van wiskunde, fysica en elektriciteit op te doen en je voor deze proef en de daaropvolgende opleiding klaar te stomen.

Geslaagd? Starten maar…

Het studeren kan beginnen. Je krijgt lessen in luchtvaartmechanica en -elektronica, communicatiesystemen of scheepstechniek en -elektronica. Campus Saffraanberg beschikt over een internaat voor leerlingen voor de basisvorming. Het is een instelling die nadruk legt op orde en discipline. Als kandidaat verblijf je er van maandagmorgen tot vrijdagavond.

In de KSOO krijg je niet alleen theorie, maar ook heel wat praktijk, zoals het leven op het terrein, het gebruik van wapens en het sleutelen aan vliegtuigen. Je opleiding begint steeds met een militaire initiatiefase (MIF). Je leert er de beginselen van het militaire leven, zoals het samenwerken in groep, de basis van de dril en tactiek, het hanteren en onderhouden van wapens en zelfs het bereiden van eten te velde. Er staat natuurlijk ook sport op het programma.

Het lange traject

Als toekomstig luchtvaarttechnicus kan je kiezen voor een uitgebreide vorming gekoppeld aan een lange diensttermijn met vaste benoeming.  Na het succesvol doorlopen van de lange vorming Categorie B1 of B2 ben je onderofficier luchtvaart onderhoudstechnicus respectievelijk in de specialiteit Mechanica & Systemen (Cat B1) of Avionica (Cat B2). Met die licentie mag je gecertifieerd onderhoud en herstellingen aan militaire vliegtuigen uitvoeren. De opleiding duurt drie jaar, aangevuld met een ervaringsperiode van enkele jaren in een operationele eenheid. De twee jaar durende Algemene Technische Opleiding (ATO) wordt in de KSOO in Saffraanberg gegeven. Het bijkomend jaar Gespecialiseerde Professionele Opleiding (GPO) vindt plaats in de instructiecel van een operationele eenheid. De typetraining op F-16 wordt in de instructiecellen van de 2^de en 10^de Wing in Florennes en Kleine-Brogel gegeven, terwijl dat voor de A109 en NH90 helikopters in de instructiecel van de 1^ste Wing in Bevekom gebeurt. Voor de typetraining op A400M gaan de leerling-technici naar Frankrijk. De vorming wordt afgesloten met een zes maanden durende stage in een operationele eenheid. Als je stage gunstig geëvalueerd wordt, word je benoemd en mag je jezelf een volledig gekwalificeerd militair vliegtuigtechnicus noemen, vergelijkbaar met een EASA Part-66 burgervliegtuigtechnicus.

Of toch liever iets korter?

De korte, iets minder zware vorming Categorie A levert geen type-opgeleide, maar taakopgeleide technici af. Het is de opleiding die je moet volgen om crew chief of lid van een armament loading crew te worden. Een crew chief inspecteert het hem toegewezen vliegtuig vóór en na iedere vlucht, zorgt voor zijn juiste configuratie, staat in voor het tanken en assisteert de piloot bij het in- en uitstappen en het opstarten van zijn toestel. Als hij technische problemen vaststelt, informeert hij er de interventie of maintenance over. Een armament loading crew voorziet een vliegtuig van de gewenste bewapening en doet het onderhoud van zijn vaste bewapening.

De korte vorming duurt één jaar en wordt deels aan de KSOO in Saffraanberg verzorgd en deels aan het Vlaams Luchtvaartopleidingscentrum (VLOC) in Oostende en het Wallonie Aerotraining Network (WAN) in Charleroi. Een technicus korte vorming wordt niet vast benoemd, maar gaat initieel een contract voor acht jaar aan dat verlengbaar is tot twaalf jaar.

De KSOO voldoet aan de Belgian Military Airworthiness Requirements BMAR-147, de militaire tegenhanger van de European Air Safety Agency EASA Part-147 gecertifieerde vormingsinstellingen. Ze levert BMAR-66 gecertifieerde licenties af voor militaire luchtvaarttechnici, vergelijkbaar met de EASA Part-66 licenties. Dat is een pluspunt voor wie na Defensie nog actief wil blijven in de burgerluchtvaart.